فوم اکس پی اس همان فوم پلی استایرن اکسترود شده است. ساختار این فوم بر خلاف EPS (نوع دیگری از فوم پلی استایرن) بسته است. همین ساختار نیز باعث شده نفوذ رطوبت به داخل این فوم دشوار باشد. ضمن این که همراه شدن این ساختار با چگالی بالا، مقاومت مکانیکی خیره‌کننده‌ای را برای اکس پی اس رقم زده است.
فوم XPS عایق حرارتی خوبی هم محسوب می‌شود. اما در بحث مقابله با آتش و عایق‌بندی صوتی، حرف زیادی برای گفتن ندارد. از طرفی با وجود کاربردهای وسیعی که دارد، در هر مکانی که به انعطاف بالایی نیاز داشته باشیم مناسب نیست. چون XPS یک فوم شکننده و بدون انعطاف به شمار می‌رود.
در این مطلب از آریا پانل ماهیت و مراحل ساخت این فوم را مرور می‌کنیم. بعد ویژگی‌های آن را بررسی و با بعضی فوم‌ها مقایسه می‌کنیم. در نهایت مهم‌ترین کاربردهایش را هم مرور می‌کنیم.
|
مزایا |
معایب |
| عایق حراری خوب | مقاومت کم در برابر آتش |
| مقاومت بالا در برابر رطوبت | عایق ضعیف برای صوت |
| مقاومت مکانیکی بسیار بالا | انعطاف کم |
| پایداری در برابر چرخه‌های انجماد و ذوب | زیستتخریبپذیری ضعیف |
معرفی فوم اکس پی اس چیست و چطور ساخته می‌شود؟
فوم اکس پی اس (XPS) یکی از انواع فوم پلی استایرن است. پروسه تولید این فوم به گونهای است که در نهایت ساختار سلولی بسته‌ای حاصل می‌شود. باید اشاره کنیم که فوم EPS نوع دیگری از پلی استایرن است که بر خلاف XPS ساختار سلولی بازی دارد.
ساخت فوم XPSشامل مراحل زیر است:
- گرانول‌های کوچکی از پلی استایرن (به عنوان ماده اصلی XPS) وارد اکسترودر شده و ذوب می‌شوند. مواد افزودنی مانند فوم‌زاها، پایدارکننده‌ها و رنگ‌ها نیز در همین مرحله به فوم اضافه می‌شوند.
- مواد مذاب مرحله قبل به صورت پیوسته خارج می‌شوند. سلول‌های کوچک هوا در همین فرآیند ایجاد می‌شوند تا ساختار فوم را تقویت کنند.
- فومی که از قالب خارج شده، سریع سرد شده و به ضخامت و ابعاد دلخواه برش داده می‌شود. این محصولات آماده‌اند تا وارد صنایع مختلف شده و برای کاربرد مورد نظر استفاده شوند.
ویژگی‌های فوم اکس پی اس
این فوم چند نقطه قوت منحصربه‌فرد و چند نقطه ضعف دارد. در ادامه این ویژگی‌های مثبت و منفی را بررسی می‌کنیم.
مقاومت در برابر رطوبت
یکی از مزایایی که ساختار سلولی بسته برای فوم‌ها به ارمغان می‌آورد، تأثیر حداقلی از رطوبت است. میزان جذب آب توسط فوم XPS کمتر از 0.7 تا 1.5 درصد وزن حجمی است. بنابراین رطوبت راه بسیار سختی برای نفوذ به بافت آن دارد.
ضمن این که این فوم در محیط مرطوب، خواص عایق حرارتی خود را همچنان حفظ می‌کند. اما فومی مثل فوم ای پی اس که ساختار سلولی بازی دارد، در برابر رطوبت آسیب‌پذیرتر است.
مقاومت مکانیکی
فوم اکس پی اس یک نقطه قوت ارزشمند دیگر هم دارد و آن مقاومت مکانیکی بالای آن است. مقاومت فشاری این فوم بسیار بالا و تقریباً از همه فوم‌ها بیشتر است. مقاومت خمشی و کششی این فوم نیز قابل قبول است.
عایق حرارتی
فوم اکس پی اس به لطف ساختار بسته‌ای که دارد، با ضریب انتقال حرارت پایینی همراه است. در بیانی دقیق‌تر، XPS عایق حرارتی بهتری نسبت به نوع EPS است. با وجود این، فوم عایق پلی اورتان از نظر مقاومت در برابر حرارت، از هر دوی این فوم‌ها جلو می‌زند.
عایق صوتی نسبتاً ضعیف
فوم اکس پی اس عایق صدا هم محسوب می‌شود. اما در پروژه‌ها یا محصولاتی که جذب و عبور ندادن صدا اولویت باشد، انتخاب نمی‌شود. فوم‌هایی در جذب صدا عملکرد بهتری دارند که ساختار سلولی باز داشته باشند. چرا؟ چون صدا را در فضاهای خالی داخلِ بافت خود نگه می‌دارند.
XPS حدوداً بین 10 تا 20 درصد انرژی صوتی را جذب می‌کند و این عدد کمی محسوب می‌شود. اگر بپرسید کدام فوم بهترین عایق صوتی است؛ باید به فوم پشم سنگ اشاره کنیم که بالای 70 درصد صداها را جذب می‌کند.
مقاومت متوسط در برابر آتش
فوم اکس پی اس مقاومت متوسط رو به پایینی در برابر آتش دارد. مقاومت آن نسبت به فوم پلی اتیلن و EPS کمی بیشتر است. اما به هیچ عنوان به اندازه فومی مثل پشم سنگ مقاوم نیست. پشم سنگ نسوز است و می‌تواند تا مدتی طولانی با آتش مقابله کند. به همین خاطر است که در ساندویچ پانل نسوز از فوم پشم سنگ استفاده می‌شود.
انعطاف‌پذیری بسیار کم
فوم XPS ساختار سلول بسته و چگالی بالایی دارد. درست است که همین ویژگی‌ها باعث افزایش مقاومت مکانیکی این فوم شده‌اند. اما در مقابل، انعطاف‌پذیری آن را هم کاهش داده‌اند. بنابراین اکس پی اس سخت و شکننده است و در مواجهه با نیروی زیاد ممکن است بشکند یا ترک بردارد. پس برای کاربردهایی مثل درزگیری و عایق‌بندی‌های متحرک یا درزگیرهای انعطاف‌پذیر مناسب نیست.
کاربردهای فوم XPS
فوم اکس پی اس هم مثل فوم‌های پرکاربرد دیگر، در ساخت و ساز کاربرد زیادی دارد. بیشترین کاربرد آن هم ایفای نقش در قالب فوم ساندویچ پانل است. ساندویچ پانل‌هایی که در برابر رطوبت مقاوم‌اند و مقاومت مکانیکی بسیار بالایی دارند.
اما از سایر کاربردهای این فوم باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- عایق‌بندی زیرزمین‌ها و فونداسیون‌ها که با رطوبت زمین تماس دارند.
- سیستم‌های بام‌سازی تخت که باید در برابر باران و برف مقاوم باشند.
- کفسازی‌‌های صنعتی به ویژه در مکان‌هایی که آب جریان دارد.
- عایق کاری سردخانه‌ها برای نگهداری دما و جلوگیری از نفوذ رطوبت
- محافظ برای محصولات حساس و شکننده
- عایق‌بندی گلخانه‌ها
- و…
در آخر
فوم اکس پی اس یک عایق حرارتی مطلوب است که کمترین تأثیر را از رطوبت می‌گیرد. بنابراین در مکان‌های مرطوب عایق بسیار کارآمدی خواهد بود. سایر نقاط قوت و ضعف این فوم را در این مطلب با هم دیدیم. در نهایت انتخاب این فوم در مصالحی مانند ساندویچ پانل به اولویت‌های پروژه بستگی دارد.
اگر قصد خرید ساندویچ پانل با این فوم یا هر فوم و ورق ساندویچ پانل دیگری را دارید، آریا پانل برای پاسخ به سؤالات و تولید سفارش شما همراهتان خواهد بود. ما با شماره 09304418596 منتظر شما همراهان گرامی هستیم.
سؤالات متداول
1. عمر مفید فوم ایکس پی اس چه قدر است؟
معمولاً بین 25 تا 50 سال است، بسته به شرایط محیطی و کاربرد.
2. آیا فوم XPS قابل بازیافت است؟
بله، اما فرآیند بازیافت آن نسبت به بعضی دیگر از فوم‌ها پیچیده‌تر است. ضمن این که زیستتخریبپذیری آن بسیار ضعیف و کُند است.
3. آیا اکس پی اس قابل اشتعال است؟
بله، اما به کمک افزودنی‌های مقاوم در برابر آتش، مقاومتش بیشتر می‌شود.
