فوم پلی یورتان یک فوم پلیمری است که به مقاومت بالا در برابر حرارت و رطوبت شهرت دارد. اما سبک بودن، انعطافپذیری، مقاومت نسبی در برابر صوت هم از ویژگیهای آن هستند. البته از قیمت نسبتاً بالا، حساسیت به حلالها و نسوز نبودن آن نیز نباید چشمپوشی کرد.
نقاط قوت این فوم به اندازهای قانعکننده و ارزشمندند که آن را به یکی از پراستفادهترین فومها تبدیل کردهاند. از ساخت ساندویچ پانل سقفی و دیواری تا بستهبندی انواع کالاهای عادی و حساس و ساخت قطعات صنایع مختلف، نام پلی اورتان به چشم میخورد.
در این مطلب از آریا پانل، با ماهیت فوم عایق پلی اورتان و مراحل ساخت آن آشنا میشویم. ویژگیهای نقاط قوت و ضعفی آن را نیز مرور میکنیم.
نقاط قوت |
نقاط ضعف |
ضریب انتقال حرارتی بسیار پایین | قیمت نسبتاً بالا |
عایق صوتی | قابلیت اشتعال بیشتر نسبت به فومهای دیگر |
ضد آب بودن | انتشار مواد شیمیایی |
طول عمر بالا | بازیافت سخت |
چسبندگی بالا | حساسیت به حلالهای شیمیایی |
فوم پلی یورتان چیست و چطور ساخته میشود؟
فوم عایق پلی یورتان یا پلی اورتان، در واقع از ترکیب پلی اورتان ها به دست میآید. پلی اورتان ها پلیمرهایی هستند که در نتیجه واکنش ایزوسیاناتها و پلیالها حاصل میشوند.
سبکی، انعطافپذیری و عایق بودن از ویژگیهای مشترک فومهای عایق است که پلی اورتان هم از این قاعده مستثنی نیست. اما وجه تمایز پلی اورتان در عملکرد فوقالعادهاش در بعضی از این ویژگیها (مثل مقاومت مثالزدنی در برابر حرارت) است.
مراحل تولید این فوم به طور کلی به شرح زیر است:
- ایزوسیانات و پلیال با یکدیگر واکنش میدهند و پلی یورتان تشکیل میشود. این واکنش تحت کاتالیزورها و افزودنیهای دیگر، بهتر کنترل و مدیریت میشود.
- فومها اغلب شامل حباب هستند. حبابهای پلی یورتان نیز بر اثر تولید گازهایی مثل دی اکسید کربن ایجاد میشوند. این گازها ساختار فومی پلی اورتان را بهتر شکل میدهند.
- فوم تولیدشده در قالبهای مورد نظر قرار گرفته و بعد از پخته شدن، به شکلهایی در میآید که برای استفاده در صنایع مختلف مناسب است.
ویژگیهای فوم پلی یورتان
نقاط قوت پلی اورتان بیشتر و ارزشمندتر از نقاط ضعف آن هستند. در ادامه ویژگیهای مختلف این فوم را بررسی میکنیم.
عایق حرارتی فوقالعاده
اگر به فومی نیاز دارید که یکی از کمترین ضریبهای انتقال حرارتی را داشته باشد، پلی یورتان را انتخاب کنید. ضریب انتقال حرارتی پلی یورتان بین 0.022 تا 0.028 وات بر متر کلوین (W/m·K) است.
این عددِ بسیار کمی محسوب میشود (به این معنی که حرارت بسیار سخت از این فوم عبور میکند). البته این ضریب به نوع دقیق فوم، شرایط تولید و پارامترهای دیگری مثل دانسیته ساندویچ پانل هم وابسته است. اما به طور کلی این بازه پلی اورتان را به یک فوم فوقالعاده برای صرفهجویی در انرژی تبدیل کرده است. به خصوص وقتی آن را با مصالحی مانند ساندویچ پانل پلی استایرن مقایسه کنیم.
عایق صوتی مطلوب
فوم پلی یورتان میتواند ساختار سلولی باز یا بسته داشته باشد. در هر دو صورت درصدی از صدای محیط را جذب خواهد کرد. اما پلی اورتان با ساختار باز، درصد بیشتری از صدا را جذب میکند.
برای مثال ساندویچ پانل پلی اورتان میتواند بین 50 تا 70 درصد از صداهایی را جذب کند که قصد عبور از این پانلها را دارند. شاخص کاهش نویز (NRC) این پانلها نیز بین 0.4 تا 0.8 است. این بازه نسبتاً مطلوبی است. اما باز هم پلی اورتان را به بهترین عایق صوتی تبدیل نمیکند! چون این ساندویچ پانل پشم سنگ است که بیشترین مقاومت را در برابر صوت دارد.
مقاومت بالا در برابر رطوبت و آب
فوم عایق پلی اورتان در برابر رطوبت و آب مقاوم است و راحتی دچار پوسیدگی نمیشود. البته این مقاومت هم به باز و بسته بودن ساختار سلولی این فوم وابسته است. به طوری که پلی اورتان با ساختار باز، میتواند رطوبت را جذب کرده و به مرور زمان آسیب ببیند. اما پلی اورتان با ساختار بسته را میتوان ضد آب دانست.
طول عمر بالا
فوم پلی یورتان عمر بالایی میان فومهای عایق دارد. شرایط محیطی (شامل مرطوب بودن یا نبود) و ساختار سلولی این فوم، تأثیر مستقیمی بر طول عمر آن دارد.
قابلیت اشتعال
پلی اورتان نسوز نیست. پس نمیتواند برای مثال هسته یک ساندویچ پانل نسوز را تشکیل دهد. این امر در مورد انواع فوم پلی اورتان صادق است. اما چگالی این فوم میتواند تأثیر کمی در این ویژگی داشته باشد.
البته این راهکار وجود دارد که پلی اورتان را با مواد افزودنی ضد حریق ترکیب کنیم. موادی که زمان شروع آتش گرفتن فوم را به تأخیر میاندازند. اما باز هم این فوم به اندازه پشم سنگ نسوز نخواهد بود.
قیمت نسبتاً بالا
قیمت فوم عایق پلی اورتان نسبت به گزینههایی مانند فوم عایق پلی اورتان بیشتر است. دلیل این امر هزینه تولید بالاتر و ویژگیهای منحصربهفرد این فوم است. در کاربردهای عادی و غیر حساس امکان جایگزین کردن گزینههای ارزانتر هم وجود دارد. اما در ساخت مصالح حساسی مثل ساندویچ پانل کلین روم و… این هزینه قطعاً ارزش دارد.
حساسیت به نور خورشید
فوم پلی یورتان به هر شکلی که در معرض نور آفتاب و اشعه ماوراء بنفش قرار بگیرد، با گذشت زمان زرد خواهد شد. بنابراین در چنین شرایط محیطی یا باید گزینههای دیگر را جایگزین کرد یا به روشهای مختلف از این فوم حفاظت کرد.
سختی بازیافت
فومهایی مثل پلی استایرن به راحتی قابل بازیافت هستند و میتوان آنها را دوباره به مواد اولیه تبدیل کرد. اما پلی اورتان بازیافت سختتری دارد که نیازمند مراحل پیچیدهتری است.
کاربردهای فوم عایق پلی اورتان
فوم پلی اورتان قطعاً جزو پرکاربردترین فومهای موجود است و بسیاری از صنایع را پوشش میدهد. از جمله:
- استفاده به عنوان هسته ساندویچ پانل
- ساخت صندلیها و داشبوردها خودروها
- بستهبندی انواع کالاها و لوازم الکترونیکی
- ساخت مصالح سقف و دیوار برای سازههای حساسی مثل ساندویچ پانل سردخانه
- عایقبندی دیوارها و سقف مکانهای مرطوب؛ مثل زیرزمینها و کف ساختمانها
- تولید قطعات داخلی هواپیما
- تولید کفپوشهای صنعتی
- ساخت مبلمان
در آخر
فوم پلی یورتان مقاومت بالایی در برابر رطوبت و حرارت دارد؛ به خصوص اگر ساختار سلولی آن از نوع بسته باشد. قیمت آن نسبت به فومهای دیگر بالاتر است. اما قیمتی که به لطف نقاط قوت این فوم، ارزش صرف هزینه را دارد. البته اگر اولویت پروژه نسوز بودن یا آکوستیک بودن سازه باشد، پلی اورتان نسبت به پشم سنگ اولویت نخواهد داشت.
گفتیم که یکی از کاربردهای اصلی این فوم، استفاده به عنوان مواد اولیه ساندویچ پانل است. آریا پانل نیز جزو تولیدکنندگانی است که در صورت سفارش مشتری، انواع ساندویچ پانل دیواری و سقفی را با این فوم تولید خواهد کرد. برای ثبت سفارش یا طرح کردن ابهامات خود، میتوانید با شماره 09304418596 با آریا پانل در تماس باشید.
سؤالات متداول
1. طول عمر فوم پلی یورتان چه قدر است؟
فوم پلی یورتان سلول بسته میتواند بین 20 تا 30 سال عمر کند. نوع سلول باز آن نیز عمری بین 10 تا 20 سال خواهد داشت.
2. فرق بین فوم پلی اورتان سلول باز و سلول بسته چیست؟
فوم پلی اورتان سلول باز بیشتر به عنوان عایق صوتی استفاده میشود. اما فوم سلول بسته خواص عایق حرارتی قویتری دارد.