فوم پلی استایرن نوعی پلاستیک است که به عنوان یک عایق حرارتی و صوتی با قابلیت شکلدهی بالا شناخته میشود. مقاومت این فوم در برابر حرارت و صوت عایق قابل قبولی است. به این معنی که تا حد مطلوبی در برابر این عوامل مقاومت میکند. اما جزو بهترین فومهای عایق محسوب نمیشود. در واقع این وزن کم و قیمت مناسب پلی استایرن است که آن را به انتخاب اول بعضی پروژهها تبدیل کرده است.
این فوم در دو نوع پلی استایرن انبساطی (EPS) و پلی استایرن اکسترود شده (XPS) تولید میشود. هر دو فوم جزو سبکترین فومها هستند. اما EPS نسبت به XPS هم سبکتر است. از طرفی XPS ساختار سلول بستهای دارد. بنابراین در برابر حرارت و رطوبت مقاومتر است. اما EPS به دلیل ساختار باز خود، در جذب صداها موفقتر عمل میکند.
از فوم عایق پلی استایرن در صنایع مختلفی استفاده میشود. اما با یکی از مهمترین کاربردهای آن، هنگام خرید ساندویچ پانل روبهرو خواهید شد. در این مطلب از آریا پانل با اینکه فوم پلی استایرن چیست؟ انواع پلی استایرن و ویژگی و کاربردهایشان آشنا میشوید.
|
نقاط قوت |
نقاط ضعف |
| عایق حرارتی خوب در نوع XPS | عایق حرارتی ضعیف در نوع EPS |
| عایق صوتی خوب در نوع EPS | جذب درصد بسیار پایینی از صدا در XPS |
| مقاومت بالای XPS در برابر رطوبت | مقاومت پایین EPS در برابر رطوبت |
| وزن کم | آتشگیری بالای EPS |
| قابلیت بازیافت | حساس بودن EPS به رطوبت |
انواع فوم پلی استایرن
پلی استایرن میتواند به روشهای مختلفی تولید شود. همین تفاوت بین روشها هم باعث تفاوت در ساختار و جزئیات عملکرد خروجی نهایی میشود. در همین راستا دو نوع فوم پلی استایرن انبساطی (EPS) و پلی استایرن اکسترود شده (XPS) داریم.
فوم عایق پلی استایرن انبساطی (EPS)چیست؟
قبلاً در مجله آریا پانل به تفصیل درباره فوم عایق ای پی اس صحبت کردهایم. EPS نوعی پلی استایرن است که شکل ابتدایی آن به صورت ذرات کوچک و کروی است. ذراتی که تحت بخار آب و هوا منبسط شده و به هم متصل میشوند. در نتیجه این فرآیند، بلوکهایی از فوم خواهیم داشت که برای استفاده آماده هستند. ساختار این بلوکها از نوع سلول باز است.
فوم عایق پلی استایرن اکسترود شده (XPS) چیست؟
پلی استایرن اکسترود شده از پلی استایرن مذاب به دست میآید. این ماده با گازهای فومزا (مثل دیاکسید کربن یا فلوئوروکربنها) وارد دستگاه اکسترودر میشود. جایی که تحت فشار بالا و دمای مناسب مخلوط میشوند. ماده نهایی فوراً خنک میشود تا به ساختار سلولی بسته برسد.
ویژگیهای پلی استایرن انبساطی و اکسترود شده
فوم پلی استایرن را زمانی بهتر خواهید شناخت که با هر دو نوع آن به تفکیک آشنا شوید. در ادامه ویژگیهای پلی استایرنهای انبساطی و اکسترود شده را بررسی میکنیم.
وزن و چگالی
پلی استایرن اکسترود شده (XPS) کمترین وزن را بین فومهای عایق دارد. به همین خاطر نیز چگالی آن حتی نسبت به XPS کمتر است. چگالی EPS بین 10 تا 30 کیلوگرم بر متر مکعب متغیر است. چگالی XPS نیز بین 25 تا 45 کیلوگرم بر متر مکعب متغیر است.
ویژگیهای وابسته به ساختار سلولی
گفتیم که ساختار سلولی EPS باز و ساختار XPS بسته است. همین ساختار بسته در XPS موجب شده که مقاومت این فوم در برابر نفوذ آب و هوا بیشتر باشد. در مقابل، EPS نفوذپذیری نسبتاً بالایی در برابر رطوبت دارد. بنابراین در فضاهای مرطوب انتخاب مناسبی نیست.
ضریب انتقال حرارتی پلی استایرن اکسترود شده نیز کمتر است. به همین دلیل هم در ساخت محصولات حساس و مهمی مثل ساندویچ پانل سردخانه، این فوم به EPS ترجیح داده میشود. یعنی عایق قویتری برای حرارت است. تحمل بار و استحکام فشاری این فوم هم بالاتر است. بنابراین برای کاربردهایی که نیاز به تحمل بار دارند، انتخاب بهتری است.
اما جالب است بدانید که در بحث عایق صوتی بودن، EPS قویتر از XPS است! چرا؟ چون فضای خالی بیشتری در بافت آن وجود دارد. بنابراین درصد بیشتری از صداها را جذب میکند. اما XPS متراکمتر است و فضای کمتری برای جذب صدا دارد.
مقاومت در برابر آتش
فوم پلی استایرن به طور کلی مقاومت چندان زیادی در برابر آتش ندارد. بنابراین گزینه مناسبی برای ساخت محصولاتی مثل ساندویچ پانل نسوز نیست. اما بین دو نوع انبساطی و اکسترود شده همین فوم، نوع اکسترود شده در برابر آتش مقاومتر است.
فوم EPS معمولاً شامل مواد افزودنی آتشگیری مثل هیدروکربنهای فلوئورهالوژنه (HFC) است. این مواد در مواجهه با آتش، ممکن است حتی به عنوان منبع سوخت ایفای نقش کنند و به آتش دامن بزنند. البته این فوم اغلب با مواد افزودنی ضد آتش تقویت میشود. اما باز هم نسبت به XPS و حتی فومهای دیگر آتشگیرتر است.
ساختار XPS شامل مواد افزودنی ضد آتش قویتری است. ساختار سلولی بستهتر آن نیز باعث میشود که گسترش آتش کندتر انجام شود.
کاربردهای فوم های پلی استایرن انبساطی و اکسترود شده
کاربرد مهم و مشترک هر دو فوم پلی استایرن، استفاده از آنها به عنوان فوم ساندویچ پانل است. اما در ساخت مصالح برای سازههای حساستر، مثل ساندویچ پانل کلین روم فوم XPS به لطف قدرت عایقبندی قویتر، برنده است.
ولی اگر بخواهیم نگاه دقیقتری داشته باشیم، کاربردهای پلی استایرن انبساطی (EPS) را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
- بستهبندی محصولات حساس به دلیل سبکی و قدرت ضربهگیری بالا
- عایقبندی دیوارها، سقفها و کفها
- ظروف یکبار مصرف
- ساخت ماکت
کاربردهای پلی استایرن اکسترود شده (XPS) نیز به ترتیب زیر هستند:
- در عایقبندی حرارتی و رطوبتی در سردخانهها و انبارهای مواد غذایی
- عایقبندی زیرزمین و فونداسیون به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت
- عایقبندی حرارتی در لولهها و کانالهای هوا
وجه تمایز پلی استایرن با فومهای پلی اورتان و پشم سنگ در چیست؟
فوم پلی استایرن یک عایق متوسط (در نوع EPS) یا یک عایق خوب (در نوع XPS) در برابر حرارت و رطوبت محسوب میشود. با وجود این، گاهی فومهای باکیفیت دیگری مثل فوم پلی اورتان یا پشم سنگ گوی رقابت را از این فوم میربایند. اما در چه مواقعی؟
پلی اورتان از نظر مقاومت در برابر حرارت و رطوبت چند سر و گردن از پلی استایرن بالاتر است. اما قیمت بالاتری دارد. بنابراین اگر اولویت با عبور ندادن حرارت یا دما است و محدودیت بودجه وجود ندارد، پلی اورتان انتخاب میشود. برای نمونه در ساخت سازههایی که صرفهجویی در انرژی حرف اول را میزند، ساندویچ پانل پلی اورتان انتخاب میشود.
در مورد پشم سنگ نیز این عایق بودن در برابر صدا و نسوز بودن این فوم است که آن را کاربردی کردهاند. در هر دو ویژگی نیز پشم سنگ از پلی استایرن و حتی از پلی اورتان پیشی میگیرد. پس برای مثال در ساخت سازههای نسوز یا آکوستیک از ساندویچ پانل پشم سنگ به جای پلی استایرن استفاده میشود.
جمعبندی
فوم پلی استایرن یک فوم با قدرت عایقبندی متوسط یا گاهی خوب است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. قیمت این فوم مناسبتر از گزینههای دیگر است. بنابراین اگر پروژه الزاماتی مثل نسوز بودن یا صرفهجویی حداکثری در انرژی را نداشته باشد، میتوان پلی استایرن را به عنوان فوم عایق انتخاب کرد.
در بحث ساندویچ پانلها نیز آنهایی که با این فوم پر شدهاند، قیمت بهتری دارند. اما این که آیا پلی استایرن برای سازه مدنظر مناسب است یا نه، به تشخیص پیمانکار یا تولیدکننده بستگی دارد. آریا پانل نیز به عنوان تولیدکننده انواع ساندویچ پانل، برای ارائه مشاورههای لازم با شماره 09304418596 همراه شما است.
سؤالات متداول
1. کدام نوع عایق پلی استایرن برای صرفهجویی در انرژی بهتر عمل میکند؟
پلی استایرن اکسترود شده به دلیل ساختار بسته سلولی.
2. آیا فوم عایق پلی استایرن باعث ایجاد آلرژی میشود؟
این فوم در شرایط عادی معمولاً ایجاد آلرژی نمیکند. با این حال، ممکن است در تماس مستقیم با پوست یا نصب نادرست و ناقص، باعث تحریکات پوستی و تنفسی شود. بهتر است هنگام کار با این فوم تجهیزات محافظ داشته باشید.
