در سال‌های اخیر با گسترش فعالیت‌های صنعتی در مناطق شمالی تهران، به‌ویژه در صنعت نساجی، نیاز به رعایت الزامات ایمنی در برابر حریق اهمیت ویژه‌ای یافته است. کارخانه‌های نساجی به‌دلیل استفاده از الیاف قابل اشتعال، رنگ‌ها، مواد شیمیایی و دستگاه‌های پرتوان برقی، در معرض ریسک بالای آتش‌سوزی هستند. یکی از مؤثرترین راهکارها برای کاهش این خطر، استفاده از ساندویچ پانل نسوز کلاس A یا B مطابق با استانداردهای آتش‌نشانی است.
در این مقاله به بررسی الزامات آتش‌نشانی برای کارخانه‌های نساجی در شمال تهران و نقش ساندویچ پانل‌های نسوز در تأمین ایمنی این مجموعه‌ها خواهیم پرداخت.
ساندویچ پانل نسوز چیست؟
ساندویچ پانل نسوز نوعی مصالح پیش‌ساخته ساختمانی است که از دو لایه ورق فلزی (معمولاً گالوانیزه، آلوزینک یا آلومینیوم) و یک هسته‌ی عایق میانی تشکیل شده است. در نوع نسوز این محصول، هسته‌ی میانی از موادی با مقاومت بالا در برابر آتش، نظیر:
- پشم سنگ (Rockwool) با چگالی بالا
- فوم PIR یا پلی‌ایزوسیانورات
- فوم‌های مقاوم‌سازی‌شده پلی‌یورتان (PU)
استفاده می‌شود. این پانل‌ها بسته به نوع ماده‌ی میانی و ساختار آن، می‌توانند در کلاس‌های مختلف مقاومتی در برابر آتش دسته‌بندی شوند.
طبقه‌بندی ساندویچ پانل‌ها بر اساس مقاومت در برابر آتش
مطابق با استانداردهای بین‌المللی مانند ASTM E84 یا EN 13501-1، ساندویچ پانل‌ها به کلاس‌های مختلف نسوزی تقسیم می‌شوند:
ساندویچ پانل کلاس A:
- مقاومت بسیار بالا در برابر حریق
- عدم گسترش شعله
- حداقل تولید دود
- مناسب برای ساختمان‌های صنعتی با ریسک بالا مانند کارخانه‌های نساجی
ساندویچ پانل کلاس B:
- مقاومت متوسط تا بالا در برابر حریق
- شعله گسترش می‌یابد ولی با تأخیر
- تولید دود نسبتاً کم
- مناسب برای فضاهای نیمه‌صنعتی یا انبارها
اهمیت رعایت استانداردهای آتش‌نشانی در کارخانه‌های نساجی
کارخانه‌های نساجی به‌طور ذاتی دارای ویژگی‌هایی هستند که آن‌ها را مستعد آتش‌سوزی می‌کنند:
- وجود گرد و غبار الیاف نساجی
- دستگاه‌های حرارتی با مصرف برق بالا
- مواد اولیه قابل اشتعال (پلی‌استر، رنگ، الکل)
- خطوط رنگرزی و چاپ با حلال‌های شیمیایی
با توجه به این موارد، سازمان آتش‌نشانی تهران الزامات سخت‌گیرانه‌ای برای بهره‌برداری از این مجموعه‌ها تعیین کرده است. استفاده از مصالح ضدحریق از جمله ساندویچ پانل نسوز کلاس A یا B، یکی از الزامات کلیدی برای اخذ تأییدیه ایمنی و پایان کار ساختمانی است.
الزامات آتش‌نشانی برای کارخانه‌های نساجی در شمال تهران
شمال تهران شامل مناطق صنعتی نظیر جاده دماوند، خرمدشت، سیاه‌دشت، و مناطقی در محدوده‌ی شهرک صنعتی نصیرآباد و رودهن است. سازمان آتش‌نشانی تهران برای صدور مجوز بهره‌برداری برای کارخانه‌های نساجی در این مناطق، چند شرط اساسی را تعیین کرده است:
1- استفاده از مصالح مقاوم در برابر آتش (کلاس A یا B):
دیوارها، سقف، و پارتیشن‌ها باید از ساندویچ پانل‌های ضدحریق تولیدشده با پشم سنگ یا PIR باشند.
2- دارای گواهی تست حریق معتبر:
از جمله گواهی‌های بین‌المللی مانند EN 13501 یا استاندارد ملی ایران (ISIRI 8273)
3- نصب تجهیزات اطفای حریق خودکار (مانند اسپرینکلر):
در کنار استفاده از مصالح مقاوم، سیستم‌های هوشمند اطفا اجباری است.
4- درزگیرهای ضد حریق در محل اتصال پانل‌ها:
جهت جلوگیری از نفوذ آتش از درزهای سقف و دیوار
5- دسترسی ایمن نیروهای امداد:
استفاده از مصالح سبک‌تر مثل ساندویچ پانل باعث تسهیل عملیات امداد در مواقع بحران می‌شود.
چرا ساندویچ پانل نسوز بهترین انتخاب برای کارخانه‌های نساجی است؟
-
- مقاومت بالا در برابر آتش: پانل‌های پشم سنگ با چگالی 100 تا 150 کیلوگرم بر مترمکعب قادرند تا 2 ساعت در برابر شعله مستقیم مقاومت کنند.
- عایق صوتی و حرارتی: در محیط‌های پر سر و صدای کارخانه‌ای، این پانل‌ها علاوه بر ایمنی، شرایط کاری بهتری فراهم می‌کنند.
- سرعت نصب بالا: به دلیل ساختار پیش‌ساخته، در کمترین زمان می‌توان کارخانه را ایمن‌سازی و آماده بهره‌برداری کرد.
- قابلیت بازیافت و سازگاری با محیط زیست: پانل‌های مدرن قابل بازیافت بوده و آلودگی زیست‌محیطی ندارند.
جدول تفاوت بین کلاس A و B در عمل
| نوع کلاس نسوز | میزان مقاومت در برابر آتش | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| کلاس A | تا 120 دقیقه | مقاومت بسیار بالا در برابر شعله، حداقل تولید دود، تاییدیه سازمان آتش‌نشانی برای صنایع پرخطر | قیمت بالاتر، وزن بیشتر به دلیل استفاده از پشم سنگ |
| کلاس B | 30 تا 60 دقیقه | مقاومت قابل قبول، قیمت مناسب‌تر، مناسب برای فضاهای نیمه‌صنعتی | مقاومت کمتر در برابر گسترش آتش، ممکن است نیاز به تاییدیه‌های تکمیلی داشته باشد |
انتخاب صحیح پانل نسوز برای کارخانه در شمال تهران
برای انتخاب بهترین نوع پانل نسوز جهت استفاده در پروژه‌های صنعتی مناطق شمالی تهران، باید موارد زیر در نظر گرفته شود:
-
-
- نوع فعالیت کارخانه (تولید، رنگرزی، چاپ)
- موقعیت و فاصله از مراکز امداد
- شرایط اقلیمی منطقه (برودت هوا، رطوبت)
- بودجه پروژه و عمر مفید مورد انتظار
-
در بسیاری از موارد، استفاده از ساندویچ پانل با هسته پشم سنگ کلاس A بهترین انتخاب ممکن است، چرا که ترکیبی از ایمنی، دوام و کیفیت را ارائه می‌دهد.
نتیجه‌گیری
با توجه به الزامات سازمان آتش‌نشانی تهران و شرایط خاص کارخانه‌های نساجی در مناطق شمالی این شهر، استفاده از ساندویچ پانل نسوز کلاس A یا B نه تنها یک انتخاب هوشمندانه بلکه یک ضرورت قانونی و ایمنی است. این نوع پانل‌ها با مقاومت بالا در برابر حریق، عایق‌کاری مناسب، و سرعت بالای نصب، نقش کلیدی در حفاظت از جان و مال افراد ایفا می‌کنند.
اگر شما نیز در حال طراحی، ساخت یا بازسازی کارخانه‌ی نساجی هستید، توصیه می‌کنیم حتما با متخصصان آریا پانل مشورت کنید تا مناسب‌ترین نوع ساندویچ پانل را برای پروژه‌ی خود انتخاب نمایید.